ఎండోమెట్రియోసిస్ (Endometriosis): లక్షణాలు, కారణాలు, చికిత్స

గర్భాశయం యొక్క పోర కణజాలం వంటి కణజాలం, గర్భాశయ కుహరం వెలుపల పెరిగినప్పుడు, ఈ పరిస్థితిని ఎండోమెట్రియోసిస్ అని పిలుస్తారు. ఋతు చక్రం సమయంలో గర్భాశయ కణజాలంలానే, ఈ కణజాలం చీలిపోయి మరియు మీ ఋతు చక్రం ముగిసినప్పుడు మాదిరిగానే రక్తస్రావం అవుతుంది. అయినప్పటికీ, రక్తం ఉండిపోయి చుట్టుపక్కల కణజాలం వాపుకు దారితీస్తుంది.

ఎండోమెట్రియోసిస్‌లో ప్రధానంగా నాలుగు రకాలు ఉన్నాయి, అవి ప్రభావితం చేసే పొత్తికడుపు ప్రాంతం ఆధారంగా: -

• ఉపరితల పెరిటోనియల్ పుండ్లు: ఇది చాలా సాధారణమైన ఎండోమెట్రియోసిస్, ఇక్కడ పెరిటోనియంపై పుండ్లు ఉంటాయి, ఇది కటి (పెల్విక్) కుహరాన్ని సమలేఖనం చేసే సన్నని పొర.
• ఎండోమెట్రియోమా: అండాశయ గాయం అని కూడా పిలుస్తారు ద్రవంతో నిండిన ముదురు తిత్తులు అండాశయం (లేదా రెండూ అండాశయంలో) లోపలి భాగంలో ఉంటాయి. ఈ సందర్భంలో, చుట్టుపక్కల కణజాలం దెబ్బతినే ప్రమాదం ఉంది.
• ఎండోమెట్రియోసిస్ లోతుగా చొరబడడం: మహిళల్లో ఎండోమెట్రియోసిస్ కేసుల్లో దాదాపు 1-5% మంది ఈ రకమైనవే. కణజాలం పెరిటోనియం కింద పెరుగుతుంది మరియు గర్భాశయానికి దగ్గరగా ఉన్న అవయవాలను (ప్రేగులు లేదా మూత్రాశయం వంటివి) ప్రభావితం చేయవచ్చు.
• పొత్తికడుపు గోడ ఎండోమెట్రియోసిస్: ఈ సందర్భంలో, ఎండోమెట్రియల్ కణజాలం శస్త్రచికిత్స కోత మరియు ఉదర కుడ్యమును (సిజేరియన్) సమయంలో ఏర్పడిన గాయం కారణంగా అభివృద్ధి చెందుతుంది. అందువలన, గర్భాశయం పోర లాంటి కణజాలం పొత్తికడుపు గోడపై పెరుగుతుంది.

ఎండోమెట్రియోసిస్ యొక్క సంకేతాలు మరియు లక్షణాలు ఒక్కొక్కరికీ ఒక్కో విధంగా ఉండవచ్చు. మీరు ప్రమాదంలో ఉన్నావారు మరియు ఎండోమెట్రియోసిస్ యొక్క సంకేతాలను అనుభవిస్తుంటే, ఈ క్రింది లక్షణాల కోసం చూడండి:-

• కటి (పెల్విక్) నొప్పి (అత్యంత సాధారణ లక్షణం)
• బాధాకరమైన ఋతుస్రావం మరియు ఆ సమయంలో వెన్నునొప్పి
• 1-2 వారాల పాటు ఋతుస్రావం సమయంలో తీవ్రమైన ఋతు తిమ్మిరి
• మీ ఋతుస్రావం సమయంలో/మధ్యలో అసాధారణ లేదా భారీ ఋతు రక్తస్రావం
• మల పదార్థం లేదా మూత్రంలో రక్తం మరియు బాధాకరమైన మల విసర్జన
• సంభోగం సమయంలో నొప్పి
• అలసిపోవడం మరియు అలసట తగ్గకపోవడం

సాధారణ స్త్రీ జననేంద్రియ పరీక్షలు, తేలికపాటి ఎండోమెట్రియోసిస్ లక్షణాలలు ఉన్నప్పుడు ఎండోమెట్రియోసిస్‌ను గుర్తించడంలో సహాయపడతాయి.

కణజాల వ్యాప్తి, లోతు మరియు ప్రభావిత శరీర ప్రాంతాల ఆధారంగా ఎండోమెట్రియోసిస్ దశలు సూచించబడతాయి. ఫలితాల ఆధారంగా ఈ సందర్భంలో, ఎండోమెట్రియోసిస్ దశల్లో ఒకదానిని కేటాయించబడుతుంది:-

• దశ 1 ఎండోమెట్రియోసిస్ (కనిష్టంగా) - అవయవాలు లేదా పెల్విక్ (కటి) /ఉదర పొరపై చాలా తక్కువ చిన్న గాయాలు లేదా పుండ్లు లేదా ప్రతిస్థాపన కనిపించవచ్చు. దశ 1 ఎండోమెట్రియోసిస్ విషయంలో, తంతు కణజాలం (స్కార్ టిష్యూ) కనుగొనబడదు.
• స్టేజ్ 2 ఎండోమెట్రియోసిస్ (తేలికపాటి) - కణజాలంలో లోతుగా ఉన్న గాయాలు/ పుండ్లు /ఇంప్లాంట్లు ఎక్కువగా ఉంటాయి. కొన్ని తంతు కణజాలం (స్కార్ టిష్యూ) కూడా ఉండవచ్చు.
• స్టేజ్ 3 ఎండోమెట్రియోసిస్ (మోడరేట్) - లోతైన కణజాలం ప్రతిస్థాపనల సంఖ్య ఎక్కువగా ఉంటే మరియు మీ అండాశయం (ల) పై చిన్న తిత్తులు కూడా ఉండవచ్చు. అంతేకాకుండా, సంశ్లేషణలు అని పిలువబడే మచ్చ కణజాలం యొక్క మందపాటి బ్యాండ్లు కూడా ఉండవచ్చు.
• స్టేజ్ 4 ఎండోమెట్రియోసిస్ (తీవ్రమైనది) - ఎండోమెట్రియోసిస్ యొక్క చాలా సందర్భాలలో స్టేజ్ 4 ఎండోమెట్రియోసిస్‌కు చెందినవి. మీ వైద్యుడు కణజాలంలో లోతైన అనేక ప్రతిస్థాపనలు మరియు అనేక విస్తృత సంశ్లేషణలను కనుగొంటారు. దశ 3 ఎండోమెట్రియోసిస్ వలె కాకుండా, ఈ సందర్భంలో ఒకటి లేదా రెండు అండాశయాలపై తిత్తులు చాలా పెద్దవిగా ఉంటాయి.

ఒక ఎండోమెట్రియోసిస్ దశ నుండి మరొక దశకు వెళ్లకపోవచ్చు, కానీ దానిని చికిత్స చేయకుండా వదిలేయడం రోగి యొక్క పరిస్థితిని మరింత దిగజార్చవచ్చు.

ఎండోమెట్రియోసిస్ యొక్క ఖచ్చితమైన కారణాన్ని వైద్యులు స్పష్టంగా చెప్పలేదు, కానీ కొన్ని సాధారణ ఎండోమెట్రియోసిస్ కారణాలు:-

• ఎండోమెట్రియల్ కణాలను కలిగి ఉన్న ఋతు రక్తాన్ని ఫెలోపియన్ గొట్టాల (తిరోగమన ఋతుస్రావం) ద్వారా కటి (పెల్విక్) ప్రాంతంలోకి తరలిస్తుంది. ఈ కణాలు కటి కుహరంలోని అవయవాలకు అంటుకుని ఎండోమెట్రియోసిస్‌కు కారణం కావచ్చు.
• ఎవరయినా తల్లి లేదా సోదరికి ఎండోమెట్రియోసిస్ ఉన్నట్లయితే, వారు కూడా ఈ పరిస్థితితో బాధపడుతున్నట్లు నిర్ధారణ అయ్యే అవకాశం ఉంది. తరం నుండి తరానికి పరిస్థితి మరింత తీవ్రమవుతుందని అధ్యయనాలు సూచిస్తున్నాయి, అందుకే సాధారణ స్త్రీ జననేంద్రియ పరీక్షలు అవసరం.
• ఎండోమెట్రియోసిస్‌తో ఉన్న కొందరు స్త్రీలు రోగనిరోధక ప్రతిస్పందన పరిస్థితులతో బాధపడుతూ మరియు మార్చబడిన వ్యవస్థను కలిగి ఉండి, ఎక్టోపిక్ ఎండోమెట్రియాల్ కణజాలాన్ని గ్రహించడానికి శరీరం యొక్క పనితీరును దెబ్బతీస్తుంది. అయితే వైద్యులు ఈ దావా యొక్క ప్రామాణికతను స్థాపించలేదు.

ఎండోమెట్రియాటిక్ స్త్రీలు గర్భం దాల్చడానికి ప్రయత్నిస్తున్నప్పుడు సమస్యలను ఎదుర్కొంటున్నట్లు గమనించబడింది. ఈ స్త్రీలలో దాదాపు 30-50% మంది వంధ్యత్వానికి గురవుతారు. అయినప్పటికీ, తేలికపాటి లేదా మితమైన ఎండోమెట్రియోసిస్ ఉన్న స్త్రీలు 70% మంది చికిత్స లేకుండా మూడు సంవత్సరాలలోపు గర్భం దాల్చవచ్చని అంచనా వేయబడింది.

ఎండోమెట్రియోసిస్ శారీరక మరియు హార్మోన్ల మార్పులకు కారణమవుతుంది, ఇది శరీరం యొక్క పునరుత్పత్తి సామర్థ్యాన్ని అనేక విధాలుగా దెబ్బతీస్తుంది. వంధ్యత్వానికి కారణమయ్యే ఈ మార్పులలో కొన్ని:-

• వక్రీకరించిన (కటి శరీర నిర్మాణ శాస్త్రం) పెల్విక్ అనాటమీ
• అతుకులు
• ఫెలోపియన్ గొట్టాలపై మచ్చలు
• ఎర్రబడిన కటి (పెల్విక్) నిర్మాణం
• రోగనిరోధక వ్యవస్థ మార్పులు
• బలహీనమైన గర్భ ప్రతిస్థాపన
• హార్మోన్ల వాతావరణం మరియు గుడ్ల నాణ్యత మారడం

స్టేజ్ 4 ఎండోమెట్రియోసిస్ గణనీయమైన మచ్చలను కలిగిస్తుంది, ఫెలోపియన్ గొట్టాలను అడ్డుకుంటుంది మరియు అండాశయాలను దెబ్బతీస్తుంది, దీనివల్ల గర్భం దాల్చడంలో ఇబ్బంది ఏర్పడుతుంది.

ప్రస్తుతానికి, పరిశోధకులకు మరియు వైద్యులకు ఎండోమెట్రియోసిస్‌ను నిరోధించే మార్గాల గురించి తెలియదు, అయితే మీరు ప్రభావితం చేసే సంభావ్యతను తగ్గించడానికి మీ శరీరం యొక్క ఈస్ట్రోజెన్ స్థాయిలను నిర్వహించడానికి ప్రయత్నించవచ్చు. అదనంగా, మీరు లక్షణాలను నిర్వహించడం వలన తద్వారా కొంతవరకు అసౌకర్యాన్ని తగ్గించవచ్చు. మీ ఈస్ట్రోజెన్ స్థాయిలను తగ్గించడానికి మీరు అనుసరించగల కొన్ని చర్యలు:-

• తక్కువ మోతాదులో ఈస్ట్రోజెన్‌తో హార్మోన్ల జనన నియంత్రణ పద్ధతులను ఉపయోగించండి - తక్కువ ఈస్ట్రోజెన్ స్థాయిలు కలిగిన జనన నియంత్రణ మాత్రలు, ప్యాచ్‌లు మరియు యోని వలయాలు అందుబాటులో ఉన్నాయి. మీరు హార్మోన్ చికిత్సని ఎంచుకోవచ్చు, కానీ మీరు హార్మోన్లను తీసుకోవడం ఆపివేసిన వెంటనే ప్రభావాలు ఆగిపోతాయి.
• తక్కువ శరీర కొవ్వు శాతం కోసం క్రమం తప్పకుండా వ్యాయామం చేయడం - వ్యాయామం ఈస్ట్రోజెన్ మెటాబోలైట్‌లను పెంచుతుందని, ఈస్ట్రోజెన్‌ను విచ్ఛిన్నం చేసే సమ్మేళనం మరియు ఎండోమెట్రియోసిస్ ప్రమాదాన్ని తగ్గించడంలో సహాయపడుతుందని ఒక అధ్యయనం సూచిస్తుంది.
• మద్యంకు దూరంగా ఉండటం- మద్యం తాగడం వల్ల శరీరంలోని ఈస్ట్రోజెన్ స్థాయిలు పెరిగి, ఎండోమెట్రియోసిస్ వచ్చే అవకాశాలను పెంచుతాయి. మద్యపానాన్ని ఎంచుకునే మహిళలు ప్రతిరోజూ ఒకటి కంటే ఎక్కువ మద్యపానీయాలు తీసుకోకూడదని వైద్యులు సిఫార్సు చేస్తున్నారు.
• సోడాలు వంటి కెఫిన్ కలిగిన పానీయాలను నివారించండి -ఈ నిర్దిష్ట అంశం పరిశోధకులు మరియు వైద్యుల మధ్య వివాదాస్పదంగా ఉంది. గ్రీన్ టీ మరియు సోడా వంటి కెఫిన్ పానీయాలను మితంగా తీసుకునే వ్యక్తులలో ఈస్ట్రోజెన్ స్థాయిలు ఎక్కువగా ఉన్నాయని ఒక అధ్యయనం కనుగొంది. అయినప్పటికీ, దాదాపు ఎనిమిది అధ్యయనాలు దీనిని ఆమోదించలేదు మరియు ఎండోమెట్రియోసిస్ మరియు కెఫిన్ మధ్య ప్రత్యక్ష సంబంధాన్ని కనుగొనలేదు.

• మీ వైద్యుడికి చక్కని నివేదికను అందించడానికి రోజంతా మీ లక్షణాలు మరియు నమోదు చేసుకోండి.
• క్రమబద్ధ వ్యాయామాలు, ధ్యానం మరియు యోగా ఎండోమెట్రియోసిస్‌ను మెరుగ్గా నిర్వహించడంలో సహాయపడతాయి
• ఆరోగ్య సంరక్షణ ప్రదాతలు మరియు నిపుణుల సలహా మేరకు మీ మందులను తీసుకోండి
• మీ ఆహారాన్ని నిర్వహించండి మరియు తాజా పండ్లు మరియు కూరగాయలను పూర్తిగా కడిగిన తర్వాత తినండి
• ఆర్ద్రీకరణ పాటించడానికి (హైడ్రేటెడ్ గా ఉండటానికి) కెఫిన్ కలిగిన పానీయాల స్థానంలో, నీరు మరియు కెఫిన్ తొలగించబడిన పానీయాలను తీసుకోండి

• మీ వైద్యుడిని సంప్రదించకుండా మందులు/యాంటీబయాటిక్స్/ గర్భనిరోధక మాత్రలు తీసుకోవద్దు
• నియామకాలు (అపాయింట్‌మెంట్‌లు), సమావేశం (సెషన్‌) లు మరియు సాధారణ ఆరోగ్య తనిఖీలను నివారించకూడదు
• కటి (పెల్విక్) నొప్పి లేదా మల విసర్జన /సంభోగం సమయంలో అసౌకర్యాన్ని విస్మరించవద్దు
• మద్యం, గోధుమలు, చక్కెర, కెఫిన్, పాల ఉత్పత్తులు మరియు సోయాను పెద్ద మొత్తంలో తీసుకోవడం మానుకోండి

మీ వైద్యుడు మీ లక్షణాల ఆధారంగా ఎండోమెట్రియోసిస్‌ను అనుమానించవచ్చు. దీన్ని నిర్ధారించడానికి, వారు వీటితో సహా పరీక్షలను చేయవచ్చు:

• కటి (పెల్విక్) పరీక్ష – వైద్యుడు మీ గర్భాశయం వెనుక తిత్తులు/మచ్చలు (ఏదైనా ఉంటే) తెలుసుకోగలరు
• ఇమేజింగ్ పరీక్షలు - సి టి స్కాన్, ఎం ఆర్ ఐ లేదా అల్ట్రాసౌండ్ ఎండోమెట్రియల్ కణజాలం ఏదైనా నష్టాన్ని కలిగించిందో లేదో తనిఖీ చేయడానికి అవయవాల యొక్క వివరణాత్మక వీక్షణను అందిస్తుంది.
• లాపరోస్కోపీ (ఉదర కుహర అంతర్దర్శనము) - వైద్యుడు బొడ్డులో చిన్న కోత చేసి, గాయాల పరిమాణాన్ని తనిఖీ చేయడానికి లాపరోస్కోప్ (ఒక చివర కెమెరాతో సన్నని గొట్టం) ని చొప్పించబడుతుంది. ఒకరికి ఎండోమెట్రియోసిస్ ఉందో లేదో తెలుసుకోవడానికి లాపరోస్కోపీ (ఉదర కుహర అంతర్దర్శనము) మాత్రమే ఖచ్చితమైన ప్రక్రియ
• జీవాణు పరీక్ష - ల్యాప్రోస్కోపీ (ఉదర కుహర అంతర్దర్శనము) సమయంలో, వైద్యుడు ఒక సాధారణ కణజాలాన్ని తీసుకొని మరియు మీకు ఎండోమెట్రియోసిస్ ఉందో లేదో నిర్ధారించడానికి సూక్ష్మదర్శిని (మైక్రోస్కోప్‌) ద్వారా దాన్ని తనిఖీ చేస్తారు.

దశ 4 ఎండోమెట్రియోసిస్ లేదా తీవ్రమైన ఎండోమెట్రియోసిస్ మీ జీవనశైలి నాణ్యతకు ఆటంకం కలిగిస్తుంది. హార్మోన్ల మార్పులు ఆందోళన లేదా నిరాశ (డిప్రెషన్‌) తో పోరాడటానికి దారితీయవచ్చు, మానసిక ఆరోగ్య సంరక్షణను కోరడం అత్యవసరం. ఎండోమెట్రియోసిస్ అండాశయ క్యాన్సర్ లేదా ఎండోమెట్రియోసిస్-అనుబంధ అడెనోకార్సినోమా అని పిలువబడే మరొక రకమైన క్యాన్సర్ ప్రమాదాన్ని పెంచుతుంది.

సంతానోత్పత్తి సమస్యలు మరొక తీవ్రమైన ఎండోమెట్రియోసిస్ సమస్య, ఇది ఎక్కువగా స్టేజ్ 4 ఎండోమెట్రియోసిస్ ఉన్నవారిలో కనిపిస్తుంది. తేలికపాటి రూపం ఉన్న ఎండోమెట్రియోసిస్ కేసులు, కొన్ని సంవత్సరాల లోపే గర్భం దాల్చవచ్చు మరియు శిశువును ప్రసవించవచ్చు. ఎండోమెట్రియోసిస్ చికిత్సకు ఉపయోగించే మందులు సంతానోత్పత్తిలో ఎటువంటి మెరుగుదల చూపించవు. అయినప్పటికీ, ఎండోమెట్రియోసిస్ శస్త్రచికిత్స తర్వాత కొంతమంది మహిళలు ఎటువంటి ఇబ్బంది లేకుండా పునరుత్పత్తి చేయగలిగారు.

ఎండోమెట్రియోసిస్‌కు వైద్య శస్త్రచికిత్స మాత్రమే ప్రభావవంతమైన చికిత్స, అయితే లక్షణాల నుండి తాత్కాలిక ఉపశమనాన్ని పొందడానికి మీరు అనుసరించవలసిన అనేక ఇంటి నివారణలు ఉన్నాయి. మీరు శస్త్రచికిత్స చేయించుకునెంత వరకు వీటిని అనుసరించండి:-

• హీటింగ్ ప్యాడ్‌లు (తాపన మెత్తలు) - తిమ్మిరి మరియు నొప్పి నుండి ఉపశమనాన్ని అందిస్తూ కటి (పెల్విక్) మరియు పొత్తికడుపు కండరాలను సడలించడంలో వేడి సహాయపడుతుంది. హీటింగ్ ప్యాడ్‌ (తాపన మెత్తలు) లతో పాటు వేడి నీటి సీసాలు మరియు వెచ్చని స్నానాలు ఉపయోగకరంగా ఉంటాయి.
• ఓవర్-ది-కౌంటర్ (వైద్యుడి ప్రిస్క్రిప్షన్ లేకుండా కొనుగోలు చేయగల ఔషధం) శోథ నిరోధక మందులు - స్టెరాయిడ్-కాని ఓ టి సి శోథ నిరోధక మందులు ఎండోమెట్రియోసిస్ కారణంగా వచ్చే తిమ్మిరి నుండి త్వరిత ఉపశమనాన్ని అందిస్తాయి. ఈ ప్రసిద్ధ ఔషధాలలో కొన్ని ఇబుప్రోఫెన్ మరియు నాప్రోక్సెన్. మీరు వీటిని ఖాళీ కడుపుతో తీసుకోవద్దని నిర్ధారించుకోండి మరియు అజీర్ణం లేదా కడుపు పుండ్లను నివారించడానికి నీరు అధికంగా తాగండి (హైడ్రేటెడ్‌ గా ఉండండి).
• ఆముదం నూనె- లావెండర్/పిప్పర్‌మింట్ వంటి ప్రశాంతతను కలిగించే కొన్ని చుక్కల ముఖ్యమైన నూనెలతో పాటు, ఆముదం నూనెను మీ పొత్తికడుపుపై మర్దన చేయడం వల్ల కటి (పెల్విక్) కండరాలు సడలిస్తాయి.
• పసుపు - ఇందులోని బలమైన శోథ నిరోధక లక్షణాలు, ఎండోమెట్రియోసిస్ లక్షణాలను నిర్వహించడంలో సహాయపడతాయి. పసుపుకు ఎండోమెట్రియల్ కణజాల పెరుగుదలను నిరోధించే సామర్థ్యం ఉందని కూడా కొన్ని అధ్యయనాలు సూచిస్తున్నాయి.
• మీ ఆహారంలో మార్పులు చేసుకోండి - మంటను కలిగించే ఆహారాలను నివారించడం మరియు శోథ నిరోధక లక్షణాలతో కూడిన ఆహారాన్ని తీసుకోవడం దీర్ఘకాలిక ఎండోమెట్రియోసిస్‌ను నిర్వహించడంలో సహాయపడుతుంది, అయితే ఇది వేగంగా ఉపశమనం కలిగించదు.
• కటి (పెల్విక్) మర్దనాలు - ఎండోమెట్రియోసిస్ కటి (పెల్విక్) మరియు పొత్తికడుపు నొప్పిని కలిగిస్తుంది. పెల్విక్ మర్దనాలు మంటను తగ్గించడంలో, కటి (పెల్విక్) కండరాలను సడలించడంలో మరియు పొత్తికడుపు తిమ్మిరిని తగ్గించడంలో ప్రభావితం చేస్తుంది. మీ చికిత్స సమయంలో కటి (పెల్విక్) మర్దనాలను చేయవద్దు మరియు మీ ఋతు చక్రం ముందు మాత్రమే వాటిని ఉపయోగించండి.
• అల్లం టీ - వికారం మరియు అజీర్ణం ఎండోమెట్రియోసిస్ యొక్క సాధారణ దుష్ప్రభావాలు. అల్లం టీ వికారం నియంత్రించడానికి సురక్షితమైన మరియు సమర్థవంతమైన ఇంటి నివారణ.

ఎండోమెట్రియోసిస్ వల్ల వచ్చే మంట మరియు నొప్పిని నిర్వహించడానికి పోషకాలు-దట్టమైన, సమతుల్య ఆహారం తీసుకోవడం చాలా ముఖ్యం. మరింత ఉపశమనం మరియు నొప్పి నిర్వహణ కోసం ఈ క్రింది ఆహార పదార్థాల వినియోగాన్ని పెంచండి:-

• ధాన్యాలు, పండ్లు, కూరగాయలు, చియా గింజలు మరియు కాల్చిన బీన్స్ వంటి పీచు అధికంగా ఉండే ఆహారాలు
• బ్రోకలీ, బీన్స్, గింజలు, విత్తనాలు మరియు ముదురు ఆకుకూరలు వంటి ఐరన్ అధికంగా ఉండే ఆహారాలు
• అక్రోటు కాయలు, చియా గింజలు, అవిసె గింజలు, సాల్మన్ చేపలు మరియు సార్డినెస్ చేపలు వంటి ముఖ్యమైన కొవ్వు ఆమ్లాలతో కూడిన ఆహారాలు
• డార్క్ చాక్లెట్లు, పాలకూర, నారింజ మరియు బెర్రీలు వంటి యాంటీఆక్సిడెంట్ (ప్రతిక్షకారిని) - అధికంగా ఉండే ఆహారాలు

మీకు ఉత్తమంగా పనిచేసే భోజనాన్ని ప్రణాళిక చేయడానికి మీరు నమోదిత డైటీషియన్ (పథ్యాహార నిపుణులు) ను మరియు మీ ప్రాథమిక ఆరోగ్య సంరక్షణ ప్రదాత సలహాను పొందవచ్చు.

నిర్దిష్ట అలవాట్లు మరియు ఎంపికలు, మీ ఎండోమెట్రియోసిస్ పరిస్థితిని మరియు అనేక ఇతర తీవ్రమైన వాటిని పెంచుతాయి. అయినప్పటికీ, ఎండోమెట్రియోసిస్‌తో కొన్ని ఆహారాలు/జీవనశైలి అలవాట్లను పరస్పరం అనుసంధానించే నిర్దిష్టమైన మరియు తగిన అధ్యయనాలు లేవు. కింది ఆహారాలు మరియు కారకాలు ఎండోమెట్రియోసిస్‌పై ప్రతికూల ప్రభావం చూపవచ్చు:-

• వేయించిన, తయారు చేయబడిన మరియు చిరు తిండి వంటి ట్రాన్స్ ఫ్యాట్ అధికంగా ఉండే ఆహారాలు
• ఎర్ర మాంసం లేదా ప్రాసెస్ (తయారు) చేసిన మాంసం
• బ్రెడ్ మరియు పాస్తాలో గ్లూటెన్
• అధిక ఎఫ్ ఓ డి ఎమ్ ఏ పి (పులియబెట్టగల ఒలిగోశాకరైడ్‌లు, డైసాకరైడ్‌లు, మోనోశాకరైడ్‌లు మరియు పాలియోల్స్) ఆహారాలు

ఎండోమెట్రియోసిస్‌తో సంబంధం ఉన్న దుష్ప్రభావాలు మరియు నొప్పి ఒక వ్యక్తి యొక్క సాధారణ జీవనశైలికి ఆటంకం కలిగిస్తుంది మరియు మరింత సంభావ్య సమస్యలకు దారితీయవచ్చు. శస్త్రచికిత్స లేకుండా ఎండోమెట్రియోసిస్ చికిత్స

ఎండోమెట్రియోసిస్ చికిత్స యొక్క శస్త్రచికిత్స-కాని పద్ధతుల్లో హార్మోన్ చికిత్స మరియు నొప్పి మందులు ఉన్నాయి. కొన్ని సాధారణ ఎండోమెట్రియోసిస్ శస్త్రచికిత్స-కాని చికిత్స ఎంపికలు:-

• ఓ టి సి నొప్పి మందులు - ఓ టి సి మందులు ఎండోమెట్రియోసిస్ నొప్పి నుండి ఉపశమనాన్ని అందించడంలో సహాయపడతాయి కానీ అన్ని సందర్భాలలో ప్రభావవంతంగా ఉండవు
• హార్మోన్ చికిత్స - శరీరం యొక్క ఈస్ట్రోజెన్ స్థాయిలను తగ్గించడంలో హార్మోన్ చికిత్స ప్రభావవంతంగా ఉంటుంది, ఇది నొప్పిని తగ్గించి, ఎండోమెట్రియోసిస్ యొక్క పురోగతిని ఆపివేయవచ్చు.
• గర్భనిరోధకాలు - కొన్ని హార్మోన్ల గర్భనిరోధకాలు ఎండోమెట్రియల్ లాంటి కణజాలాల పెరుగుదలను నిరోధించడం ద్వారా గర్భధారణ అవకాశాలను తగ్గిస్తాయి. అందువల్ల, గర్భనిరోధక మాత్రలు, పాచెస్ మరియు యోని నొప్పులు ఎండోమెట్రియోసిస్ యొక్క 1 మరియు 2 దశలలో నొప్పిని తగ్గించడానికి లేదా తొలగించడానికి సహాయపడవచ్చు.

ఎండోమెట్రియోసిస్ నొప్పిని తగ్గించడానికి మరియు మీరు బాగా అనుభూతి చెందడానికి కొన్ని మందులు ఉపయోగించబడతాయి:

• ఎన్ ఎస్ ఏ ఐ డి లు (స్టెరాయిడ్- కాని శోథ నిరోధక మందులు) మరియు ఇతర నొప్పి మందులు
• ప్రొజెస్టిన్-మాత్రమే జనన నియంత్రణ మాత్రలు
• గోసరెలిన్, ల్యూప్రోలైడ్ మరియు నాఫరెలిన్ వంటి గోనాడోట్రోపిన్-విడుదల చేసే హార్మోన్ (జి ఎన్ ఆర్ ఎహ్) అనలాగ్‌లు
• ఆండ్రోజెన్ రిసెప్టర్ అగోనిస్ట్‌లు డానాజోల్ వంటివి

మీ మొత్తం ఆరోగ్యం, వైద్యపరమైన సమస్యలు మరియు వయస్సు మీ కోసం ఎండోమెట్రియోసిస్ శస్త్రచికిత్స ఉత్తమమైన చికిత్స కాదా అని నిర్ణయిస్తాయి. మీ పరిస్థితుల ఆధారంగా, మీ వైద్యుడు మీకు లాపరోస్కోపిక్ శస్త్రచికిత్స లేదా గర్భాశయ శస్త్రచికిత్స (హిస్టెరెక్టమీని) చేయమని సలహా ఇస్తారు. ఎండోమెట్రియోసిస్‌కు శస్త్రచికిత్స, దశ 4 ఎండోమెట్రియోసిస్ వంటి తీవ్రమైన కేసులను కూడా చికిత్స చేయడానికి సహాయపడుతుంది.

• లాపరోస్కోపిక్ (ఉదర కుహర అంతర్దర్శనము) శస్త్రచికిత్స - ఎండోమెట్రియోసిస్ లాపరోస్కోపిక్ (ఉదర కుహర అంతర్దర్శనము) శస్త్రచికిత్స అనేది ఎండోమెట్రియోసిస్‌ను దృశ్యమానం చేయడానికి మరియు నిర్ధారించడానికి ఉపయోగించబడుతుంది. అంతేకాకుండా, ఇది చాలా తక్కువ హానికరం (కనిష్టంగా ఇన్వాసివ్) మరియు ఎటువంటి తీవ్రమైన దుష్ప్రభావాలను కలిగించదు. పొత్తికడుపులో చిన్న కోతలు చేయడం ద్వారా ఎండోమెట్రియల్ మాదిరిగానే స్థానభ్రంశం చెందిన లేదా అసాధారణ కణజాలాలు తొలగించబడతాయి.
• హిస్టెరెక్టమీ శస్త్రచికిత్స - ఇతర చికిత్సలు విఫలమైన, తీవ్రమైన కేసుల విషయంలో, మీ వైద్యుడు గర్భాశయ శస్త్రచికిత్సను సూచిస్తారు. ఈ చివరి ఆశ్రయపు శస్త్రచికిత్సలో, శస్త్రవైద్యుడు మీ గర్భాశయం లేదా గర్భాశయ ముఖద్వారం, కనిపించే ప్రతిస్థాపన పుండ్లు మరియు అండాశయాలను (కొన్ని సందర్భాల్లో) తొలగిస్తారు.

ఎండోమెట్రియోసిస్ లాపరోస్కోపిక్ (ఉదర కుహర అంతర్దర్శనము) శస్త్రచికిత్స తర్వాత, మీరు తరువాత రోజుల్లో అలసిపోయినట్లు అనిపించవచ్చు మరియు అందువల్ల మీరు 2 వారాల పాటు భారీ పనులు మరియు వాహనాలు నడపడం వంటివి చేయడానికి దూరంగా ఉండాలి. ఈ శస్త్రచికిత్స నుండి కోలుకోవడానికి వైద్యుడు మిమ్మల్ని సుమారు 2 వారాల పాటు ఈత కొట్టడం, స్నానపు తొట్టెలో స్నానం చేయడం మరియు లైంగిక సంపర్కం వంటి కార్యకలాపాలను నిలిపివేయమని మీకు సలహా ఇస్తారు.

మీకు గర్భాశయ శస్త్రచికిత్స (హిస్టెరెక్టమీ) చేసి ఉంటే, గర్భాశయ ముఖద్వారం /గర్భాశయం తొలగించబడినందున మీ ఋతుచక్రము ఆగిపోతాయి. ఒకవేళ శస్త్రవైద్యుడు మీ అండాశయాలను కూడా తొలగించినట్లయితే, మీరు రుతువిరతికి గురి అయ్యి వేడి ఆవిర్లు మరియు ఎముకల సాంద్రత తగ్గడం వంటి లక్షణాలను అనుభవించవచ్చు. మీ ఆరోగ్య సంరక్షణ ప్రదాత మీరు ఈ దుష్ప్రభావాలను ఎదుర్కోకుండా చూసుకోవడానికి తమ వంతు ప్రయత్నం చేస్తారు మరియు వాటి నుండి కోలుకోవడంలో మీకు సహాయం చేస్తారు.

ఎండోమెట్రియోసిస్ అనేది చాలా అసౌకర్యం మరియు తిమ్మిరిని కలిగించే ఒక పరిస్థితి, అందుకే ఎండోమెట్రియోసిస్ చికిత్స చేయించడం చాలా ముఖ్యం. భారతదేశంలో ఎండోమెట్రియోసిస్ శస్త్రచికిత్సకు సగటు ఖర్చు యూ ఎస్ డి 3,300 (సుమారు రూ 2,37,000) అవుతుంది.

దురదృష్టవశాత్తు, ఎండోమెట్రియోసిస్‌కు ఎటువంటి నివారణ లేదు, అయితే ఎండోమెట్రియోసిస్ చికిత్స సహాయంతో అసౌకర్యం తగ్గుతుందని ఆశించవచ్చు. మీరు ఎండోమెట్రియోసిస్‌కు శస్త్రచికిత్స చికిత్సను ఎంచుకున్నప్పటికీ, భవిష్యత్తులో పరిస్థితి తిరిగి రావచ్చు.

ప్రస్తుతానికి, ఎండోమెట్రియోసిస్‌కు సంబంధించిన లక్షణాలు ఉన్నవారు చికిత్సకు అర్హులు. రోగి పరిస్థితిని బట్టి వైద్యులు నిర్ణయం తీసుకోవడం ఉత్తమం.

శస్త్రచికిత్స ఎంపికలు వంటి కొన్ని చికిత్సలకు కొంతమంది అర్హులు అవ్వరు. ఉదాహరణకు, మీరు కుటుంబాన్ని ప్రారంభించాలని ఆలోచిస్తున్నట్లయితే, గర్భసంచిని తీసివేయుట (హైస్ట్రెక్టమీ) మీకు సరైన ఎంపిక కాకపోవచ్చు. ప్రభావాలు మరియు సంక్లిష్టతలను (ఏదైనా ఉంటే) అర్థం చేసుకోవడానికి మీ వైద్యునితో మాట్లాడాలని మేము సిఫార్సు చేస్తున్నాము.

ఎండోమెట్రియోసిస్ చికిత్స ప్రక్రియ నుండి పూర్తిగా కోలుకోవడానికి మీకు సరైన జాగ్రత్తలు అవసరం. శస్త్రచికిత్స తర్వాత, మీరు క్రిందవి అనుభవించవచ్చు:

• మత్తుమందు కారణంగా గజిబిజి మరియు వికారం
• మల విసర్జన సరిగా జరగకపోవడం వల్ల అసౌకర్యం
• కోత ప్రదేశంలో తేలికపాటి నొప్పి మరియు కడుపు నొప్పి
• యోని నుండి రక్తస్రావం మరియు మానసిక కల్లోలం

అసౌకర్యాన్ని తగ్గించడానికి మరియు పూర్తిగా కోలుకోవడానికి, మీరు వ్యాయామం చేయడం, ఎత్తడం, శరీరాన్ని సాగదీయడం, ఈత కొట్టడం మరియు లైంగిక సంపర్కం వంటి కొన్ని కార్యకలాపాలకు దూరంగా ఉండాలి. మీరు సాధారణ కార్యకలాపాలను నిర్వహించడానికి మరియు చురుకైన జీవనశైలికి తిరిగి వెళ్ళడానికి ముందు, మీకు ఒక వారం లేదా అంతకంటే ఎక్కువ సమయం పట్టవచ్చు. కోలుకునే ప్రక్రియను మరింత సులభతరం చేయడానికి కొన్ని చిట్కాలు ఉన్నాయి -

• తగినంత విశ్రాంతి మరియు పౌష్టికాహారం
• అజీర్తిని నివారించడానికి హైడ్రేటెడ్ (ఎక్కువ నీరు తాగడం) గా ఉండండి మరియు చిన్న కదలికలు చేయండి
• కోత చేసిన ప్రదేశాన్ని తగలకుండా/రుద్దకుండా ఉండేందుకు వదులుగా ఉండే దుస్తులను ధరించండి
• మీరు అసాధారణంగా ఏదైనా గమనించినట్లయితే లేదా సమస్యలను ఎదుర్కొంటుంటే మీ వైద్యుడిని సంప్రదించండి

ఎండోమెట్రియోసిస్‌కి చికిత్స చేయడానికి మీకు అవసరమైన సంరక్షణ మరియు శ్రద్ధను పొందేలా చూసుకోవడానికి మొత్తం ఆరోగ్య సంరక్షణ నిపుణుల బృందం అవసరం కావచ్చు. ఎండోమెట్రియోసిస్ చికిత్స కోసం కొన్ని సాధారణ నిపుణులు, కానీ వీటికే పరిమితం కాదు:

• ప్రసూతి వైద్యుడు- స్త్రీ జననేంద్రియ నిపుణుడు
• పునరుత్పత్తి వినాళికా గ్రంధుల వైద్యుడు (ఎండోక్రినాలజిస్ట్)
• జీర్ణశయాంతర నిపుణుడు
• నొప్పి నిర్వహణ నిపుణుడు
• మానసిక ఆరోగ్య నిపుణులు

ఎండోమెట్రియోసిస్ చికిత్సల యొక్క కొన్ని సాధారణ దుష్ప్రభావాలు:-

• వేడి ఆవిర్లు మరియు అలసట
• నిద్రలేమి మరియు తలనొప్పి
• కీళ్ళలు మరియు కండరాల దృఢత్వం
• ఎముక సాంద్రత నష్టం
• యోని పొడిబారడం
• మానసిక ఆరోగ్య సమస్యలు

ఎండోమెట్రియోసిస్ అనేది దీర్ఘకాలిక పరిస్థితి మరియు పరిశోధకులు ఇంకా ఖచ్చితమైన కారణాలను కనుగొనలేదు. ప్రస్తుతానికి, ఈ రుగ్మతకు ఎటువంటి పరిష్కారం లేదు, కానీ పరిశోధకులు మరియు శాస్త్రవేత్తలు హార్మోన్ చికిత్స మరియు శస్త్రచికిత్స వంటి సమర్థవంతమైన చికిత్సలను కనుగొన్నారు. సంతానోత్పత్తి సమస్యల వంటి దుష్ప్రభావాలు మరియు సమస్యలను నిర్వహించడం కొంతవరకు సాధ్యమే.

అదనంగా, రుతువిరతి తర్వాత ఎండోమెట్రియోసిస్ యొక్క లక్షణాలు మెరుగుపడతాయని పరిశోధనలు సూచిస్తున్నాయి. మీరు ఏవైనా లక్షణాలను గమనించినట్లయితే మరియు మీకు ఎండోమెట్రియోసిస్ ఉన్నట్లు అనుమానించినట్లయితే, మీరు చికిత్స ప్రణాళికను రూపొందించడానికి వీలైనంత త్వరగా మీ వైద్యుడిని సంప్రదించాలి.